Makken

Heden ten dage...

Adres Makkenweg 1
Postcode 5824 AK
Plaats Vierlingsbeek
Gemeente Land van Cuijk
Provincie Noord-Brabant
Coördinaten RD 197508,399500
Coördinaten WGS84 51.583,6.00195
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens do 14 oktober 2021
Gezien (12 mnd) 251
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 

Locatie:

Het kasteel van Makken, vermoedelijk gebouwd in de 15e eeuw, lag tussen Vierlingsbeek en Holthees, ten oosten van de spoorweg, langs de Makkenweg. De voorburcht staat er nog. Gezien de bekende tekening van de Beijer moet het kasteel ten westen hiervan gestaan hebben.
Kastelen in de omgeving

Functies:

woning
woning

Over van middeleeuwse toestand:

Thans resteert bovengronds nog een schuur van de oudste voorburcht, met daarin nog de voet van een toren. Echter de kelders van de hoofdburcht zijn blijven zitten en vermoedelijk gevuld met het puin dat bij de afbraak overbleef.
Op de plaats van de gebouwen die de toegangspoort flankeerden, staat nu een vervallen schuur, en een boerderij uit 1955 waarin restanten van de oude boerderij zijn opgenomen. In de gracht zijn restanten van de 17e eeuwse poort gevonden.

Geschiedenis

Voldoet aan definitievoldoet
 

Bouwgeschiedenis:

(Bouw)fase 1 - 1434 t/m 1499
Typologie Moated site
Zichtbare toestand: Intact
In 1434 werd er gesproken over een versterkte hoeve Macken; in 1459 van het Hof te Makken, waartoe verschillende boerderijen behoorden.
Op 14 juni 1459 wordt 'den hoff Macken met senen tobehoeren to Kuycksen rechten' in leen gegeven aan Johan van Gelre. Hij krijgt dit belastingvrij en heeft dan ook een bevoorrechte positie omdat hij vrijgesteld is van dorpslasten.
Nog voor 1500 wordt het hof vervangen door een kasteel.
(Bouw)fase 2 - 1499 t/m 17e eeuw
Typologie Moated site
Zichtbare toestand: Intact
In de 17e en 18e eeuw is het kasteel verbouwd tot een buitenplaats.
(Bouw)fase 3 - 17e eeuw t/m 1944
Typologie Moated site
Zichtbare toestand: Intact
In 1751 stond het kasteel leeg en in 1769 werd het verkocht. Na die tijd stond het vaak leeg en het verval trad in. In 1802 werd het gesloopt met uitzondering van de kasteelhoeve en de zuidvleugel. Deze vleugel werd in de zeventiende eeuw uitgebouwd en diende als koetshuis. Na een brand in 1764 werd de bovenverdieping verwijderd. In de Tweede Wereldoorlog werd de boerderij tijdens de Slag om Overloon praktisch geheel vernield.
(Bouw)fase 4 - 1944 t/m heden
Typologie < Geen >
Zichtbare toestand: Deels overbouwd
Op de plaats van de boerderij werd in 1955 met gebruikmaking van de resten hiervan een nieuwe boerderij opgetrokken. Het enige overblijfsel van het kasteel is een schuur uit de negentiende eeuw, die in behoorlijke staat van verval verkeert.

Bezitgeschiedenis:

In 1434 is de versterkte hoeve bezit van Jan van Broekhuizen die het schonk aan de kanunniken van St. Augustinus. De hoeve bezit geen heerlijke rechten, maar wel enige privileges zoals het steken van turf onder Vierlingsbeek, vrije overvaart aan de Staaij, jachtrecht, enige tienden en recht op koor in de Vierlingsbeekse Laurentiuskerk. Na de dood van Jan van Broekhuizen kwam het goed in 1459 in leen van Johan van Gelre. Via vererving kwam het goed in handen van de familie van Bijlandt, heren van Well en Bergen. Reinier van Bokholt, rentmeester van Grave en het Land van Cuijk, kocht het kasteel van deze familie. Zijn dochter trouwde in 1624 met Albert Bouwens van der Boye, ontvanger-generaal van het Gelders Overkwartier. In 1670 kocht hij de titel baron d'Overschie de Neerijssche. Hij en zijn kleinzoon Johan Albert Bouwens van der Boye, baron van Neerijssche, heer van Makken, Venray, Helden en Leeuwen, erfvoogd van Roermond en vrijheer van Luik verbouwden het kasteel in renaissancestijl. Vanaf 1751 werd alleen de voorburcht nog bewoond door pachters. Van 1786 tot ca. 1801 is het kasteel nog in bezit geweest van Israël Daniel van Woelderen, geb. 1754. In deze periode is de voorburcht door de familie bewoond geweest. In 1802 erfde baron Auguste d'Overschie het kasteel, die het gelijk liet slopen. Baronesse d'Overschie de Neerijssche verkocht het goed aan de pachter Bovee. In 1995 werd het verkocht aan de heer en mevrouw Heynert-Witzel.

Archeologisch onderzoek:

Terrein met resten van een kasteel (Makken).Er is sprake van een voorburcht en een
hoofdburcht. In de bodem bevinden zich fundamenten; resten van een toren en een oude muur. In de schuur zit nog een deel van de oude kasteeltoren met wenteltrap. Het kasteel werd gesticht in de 15de eeuw en is in het begin van de 19de eeuw afgebroken (behalve de grote schuren van de voorburcht). Het betreft een geaccidenteerd terrein.

Verwijzingen

Castlephoto Kasteel Makken
Kastelenlexicon 0185
Rijksmonumentnr 514725
 

Afbeeldingen:

-Overzicht van het kasteel, tekening, 1737, J. de Beyer, Tilburg, KUB V 58/820.11 Makk (1)
-De voorzijde met de voorburchten, ets, 1739, H. Spilman, Tilburg, KUB V 58/820.11 Makk (2)

Publicaties:

J. Findhammer - Beschrijvingen Archeologische Monumenten (AMK); Cultuurhistorische Waardenkaart 2005, 2006 -- blz 88

Esther Becx - Kastelengids van Noord-Brabant, 1999 -- blz 170 (met illustratie)

M. van Boven - Kastelen in Brabant; van burcht tot landhuis, 1982 -- blz 93 (met illustratie)

A.J. van der Aa - Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, 1839 -- DL.VII 607