Burcht van Malsen / Geldermalsen

Heden ten dage...

Adres Tussen de Kerstraat en Herman Kuijkstraat
Plaats Geldermalsen
Gemeente West Betuwe
Provincie Gelderland
Coördinaten RD 148136,432738
Coördinaten WGS84 51.883176,5.2875
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens za 11 maart 2023
Gezien (12 mnd) 95
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 
Kastelen in de omgeving

Geschiedenis

Voldoet aan definitievoldoet
 

Bouwgeschiedenis:

(Bouw)fase 1 - 1070 t/m 1135
Typologie Ronde of ovale burcht
Afm. totaal terrein (m): 85 x 97m
Zichtbare toestand: Intact
Tussen 1133 en 1135 verwoest door de Hollandse troepen.
(Bouw)fase 2 - 1135 t/m heden
Typologie < Geen >
Zichtbare toestand: Deels overbouwd
Op deze plaats is later de Hervormde kerk gebouwd.

Archeologisch onderzoek:

Voorafgaand aan de bouw van enkele appartementen wordt aan de Herman Kuijkstraat in Geldermalsen archeologisch onderzoek uitgevoerd. Booronderzoek had reeds aanwijzingen opgeleverd dat zich over het gehele terrein een dik archeologisch vondstenhoudend pakket zou moeten bevinden. Twee boringen liepen op een diepte van 1,5 tot 2 m zelfs vast op stukken tufsteen. De proefsleuf, die vervolgens over het te verstoren deel van het terrein werd aangelegd, leverde een zeer onverwacht resultaat. De stukken tufsteen waar de boringen op vast liepen bleken losse fragmenten te zijn van een muur, waarvan de uitbraaksleuf ca. 3,5 m breed was. De fragmenten werden aangetroffen in de vullingslagen van een gracht, die de muur zuidelijk flankeerde. De opgraving, die momenteel in fasen wordt uitgevoerd, is eigenlijk niet meer dan een begeleiding van de bouwwerkzaamheden, maar heeft aanvullende gegevens opgeleverd met betrekking tot het verloop van de muur en gracht.
De nu bekende gegevens overziend, lijkt het te gaan om een tufstenen ringmuur. Reeds in 1989 werden even ten noordwesten van het onderzoeksterrein ook al resten aangetroffen van een tufstenen muur. Hier zou het gaan om 12e of begin 13e eeuwse resten, die zich onder het dijklichaam van de huidige Lingedijk bevinden. De aan de Herman Kuijkstraat aangetroffen uitbraaksleuf en gracht worden oversneden door sporen uit de 13e eeuw en zijn dus gelijktijdig. Als beide puzzelstukjes worden verbonden dan zou de ringmuur een ovaal tot onregelmatig rond en verhoogd terrein hebben omsloten van iets meer dan 100 m in doorsnede. Dit verhoogde terrein is nu nog goed herkenbaar in het huidige dorpscentrum. De huidige kerk zou samen met andere gebouwen binnen deze muur hebben gestaan en deel hebben uitgemaakt van een burchtterrein of residentie. De bestaande Lingedijk is later aangelegd en het veronderstelde burchtterrein lijkt hierin te zijn opgenomen.
[ACVU-HBS archeologische specialisten]

Verwijzingen

Kastelenlexicon 1449
 

Publicaties:

Taco Hermans - Middeleeuwse woontorens in Nederland : de bouwhistorische benadering van een kasteelvorm, 2016 -- blz 227-229 (met illustratie)

Jorien Jas - Kastelen in Gelderland, 2013 -- blz 252

Jan van Renswoude - Een opgraving met beperkingen van de resten van een Middeleeuwse burcht aan de Herman Kuijkstraat 28-32 te Geldermalsen. , 2009 -- blz 1-67 (met illustratie)

R.C.M. Wientjes - De burcht te Malsen, 2008