Grovestins / Jarla-stins / Mennaz-Gherla stens

Heden ten dage...

Plaats Hardegarijp
Gemeente Tytsjerksteradiel
Provincie Friesland
Coördinaten RD 193957,578673
Coördinaten WGS84 53.193554,5.970461
Bestemming Landbouw
Toegankelijk Niet toegankelijk
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens donderdag 28 december 2023
Gezien (12 mnd) 133
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 
Kastelen in de omgeving

Geschiedenis

Voldoet aan definitievoldoet
(Bouw)fase 1 - 1398 t/m 1829
Typologie Woontoren
Afm. hoofdburcht (m) 8 x 6,5 m
Zichtbare toestand: Intact
Het was een eenvoudig torenachtig bouwwerk met een zadeldak tussen tuitgevels. De raamopeningen waren onregelmatig in de muren geplaatst en op de begane grond zat een omlijste deurpartij.

Een betrouwbare getuige noteerde een aantal jaren na de sloop zijn herinneringen aan de stins. Het gebouw zou in 1398 tot stand zijn gekomen, getuige een jaarsteen die hij in het gebouw had opgemerkt. De hoogte bedroeg zo'n 15 tot 18 meter en op de rechthoekige plattegrond had de toren een buitenwerkse oppervlakte van 8 bij bijna 6 1/2 meter. De muren waren beneden ruim 1,20 meter dik; helemaal boven was de muurdikte afgenomen tot ongeveer 30 cm. Aan de noordzijde zat een zware, met ijzer beslagen deur. Achter die deur voerden twee trappen naar een portaal, waarachter de overwelfde kelder zat.
Het onderste vertrek had een tegelvloer, het tweede een houten, maar dat had wel weer een stenen overwelving, net als bij de Schierstins. Elk van de vertrekken werd verlicht door ramen die onregelmatig geplaatst waren.
(Bouw)fase 2 - 1829 t/m heden
Typologie < Geen >
Zichtbare toestand: Vlak terrein
Voor 1829 al vervallen tot een ruïne.

Bezitgeschiedenis:

Botte Jarla bewoonde eind 15de eeuw de stins, Amke Jarla bezat behalve Jarla te Wetsens nog een stins in Bergum.
In 1498 bestormde de Schieringers de stins en namen Botte Jarla gevangen. In 1505 wordt Botte Jarla als edelman in Tietjerksteradeel genoemd.
Een achter- kleinzoon van Botte Jarla was Botto van Grovestins. Deze was in 1616 met zijn vrouw Tryn Fransdr van Dekema eigenaar en bewoner van de stins op Gaastmaburen.

Verwijzingen

URL Historisch Stinsen in - Grovestins
URL Historisch Fryske Akademie
 

Publicaties:

Taco Hermans - De Grovestins in Gaastmaburen gereconstrueerd, 2017 -- blz 113-123 (met illustratie)

Taco Hermans - Middeleeuwse woontorens in Nederland : de bouwhistorische benadering van een kasteelvorm, 2016 -- blz 87-88 (met illustratie)

Paul Noomen - Stinzen in middeleeuws Friesland: een voorlopige inventarisatie, 2009 -- blz 232-233