Baest

Heden ten dage...

Adres Dr. Jan van de Mortellaan 3-13
Plaats Oost- West- en Middelbeers
Gemeente Oirschot
Provincie Noord-Brabant
Coördinaten RD 145695,388900
Coördinaten WGS84 51.4894809,5.2516056
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens vrijdag 1 januari 2021
Gezien (12 mnd) 489
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 

Locatie:

Het huis ligt ten noorden van Oostelbeers, een eind buiten de bebouwde kom.
Kastelen in de omgeving

Over van middeleeuwse toestand:

Rechts van de Dr. Jan van de Mortellaan ligt verscholen achter een hoge haag het huis te Baest. Via de oprijlaan passeert men een koetshuis met daaraan vast gebouwd twee torenvormige bouwhuizen met halfronde vensters. Het huis zelf is een rechthoekig bouwwerk van één bouwlaag onder een hoog zadeldak, dat gekroond wordt door een dakruiter. Aan de voorzijde bevindt zich de ingangspartij van twee bouwlagen onder een schild/zadeldak. De ramen op de verdieping zijn voorzien van luiken. Boven de voordeur een rond venster. Praktisch het gehele complex is witgepleisterd.

Geschiedenis

Voldoet aan definitietwijfel over verdedigbaarheid

Etymologie:

Het huis werd genoemd naar de plek waarbij het gebouwd werd.
(Bouw)fase 1 - 1311 t/m 1548
Zichtbare toestand: Intact
'de Heere Huysinge den Spijker' In 1311 komt Baest voor als onderdeel van de goederen van Willem van Gent; later werd het huis aangeduid als 'de Heere Huysinge den Spijker'.
In de eerste helft van de zestiende eeuw werd het huis geplunderd en verwoest door de troepen van Maarten van Rossum.
Typologie tekst:
Het huis is een omgrachte, adellijke woning.
(Bouw)fase 2 - 1548 t/m heden
Zichtbare toestand: Intact
In 1548 werd het herbouwd. In de achttiende eeuw had het huis inmiddels grotendeels de huidige vorm. Rond 1800 ontstond de ingangspartij in empirestijl, en in 1854 kreeg het huis een nieuwe voorgevel. Twee bouwhuizen in de vorm van torens werden te zelfde tijd opgetrokken tegen het koetshuis. Eind twintigste eeuw is het complex grondig gerestaureerd.

Bouwgeschiedenis:

Het huis bestond al in 1311, en was waarschijnlijk gebouwd als spieker. In de eerste helft van de zestiende eeuw werd het huis geplunderd en verwoest door de troepen van Maarten van Rossum. In 1548 werd het herbouwd. In de achttiende eeuw had het huis inmiddels grotendeels de huidige vorm. Rond 1800 ontstond de ingangspartij in empirestijl, en in 1854 kreeg het huis een nieuwe voorgevel. Twee bouwhuizen in de vorm van torens werden te zelfde tijd opgetrokken tegen het koetshuis. Eind twintigste eeuw is het complex grondig gerestaureerd.

Bezitgeschiedenis:

Van oorsprong was het huis bezit van de abdij van In 1225 was het 'woud Baest' eigendom van de abdij van Berne. In 1311 is het goed in handen van Willem van Gent. In de loop van de veertiende eeuw ging Baest behoren tot de goederen van de abdij van Tongerlo. In het pauselijke bul van 1560 bij de oprichting van het bisdom 's-Hertogenbosch werd bepaald dat de bezittingen van de abdij te Oostelbeers ter beschikking stonden van de nieuwe bisschop. Deze gebruikte het huis waarschijnlijk als buitenverblijf. Na de vrede van Munster in 1648 werden de bezittingen van het diocees overgenomen door de republiek. Via verkoop kwam het huis in handen van mr. Pieter Schuil van Walhorn. In 1774 werd het huis door Johan Hendrik van der Does verkocht, en kwam het in handen van Johannes Baptist van Bommel. Diens schoonzoon, Paulus de la Court, vergrootte het goed enorm. Zoon Leopold werd in 1848 eigenaar van het goed, en hij werd opgevolgd door zijn zoon Willem. In 1913 ging het landgoed over op Arnold en Emanuel, zonen van overleden broer Joseph. Emanuel stierf in 1917, en Arnold liet Baest na aan J.B.V.M.J. van de Mortel, enige zoon van zijn zuster Cecilia.

Historische betekenis:

Het goed was lange tijd bezit van de abdij van Tongerlo.

Verwijzingen

Kastelenlexicon 0840
 

Publicaties:

Simone Nieuwenbroek - Getekend verleden op Huis te Baest, 2022 -- blz 42-43 (met illustratie)

Wies van Leeuwen - De mooiste kastelen en voorname huizen van Noord-Brabant, 2019 -- blz 87-90 (met illustratie)

Heimerick Tromp - Historische buitenplaatsen in particulier bezit, 1991 -- blz 245-246

J. Lijten - Het landgoed te Baest in Oostelbeers, 0 -- blz 4-23