Eikenlust ligt halverwege Beek en Donk aan de oostzijde van de Zuid-Willemsvaart. Het kasteel ligt centraal in een landgoed van zo'n 75 hectare bos en wei, doorsneden door rivier de Aa, die in open verbinding staat met de slotgracht.
Het huidige hoofdgebouw is uit 1658. De voorgevel is uit 1812. Het is een vlak met middenrisaliet met dubbele voordeur boven de deur is een fronton waarin een uurwerk is aangebracht. Het poortgebouw en de vierkante grachtenstelsel herinneren nog aan het oudste kasteel van Beek en Donk. Het poortgebouw heeft neogotische elementen uit 1870. Bij de restauratie in 1976 zijn resten van een gebouw aangetroffen, maar niet verder onderzocht.
Geschiedenis
Etymologie:
De naam Eyckenlust is te danken aan de grote hoeveelheid eiken die er in de omgeving aanwezig waren.
Bouwgeschiedenis:
(Bouw)fase 1 - 1392 t/m 1598
Typologie
Moated site
Zichtbare toestand:
Intact
Een voorganger van het huis schijnt in de tachtig-jarige-oorlog te zijn verwoest. Het poortgebouw stamt uit 1500 en is dan ook het oudste gedeelte van het complex. Het huidige huis werd niet eerder gebouwd dan 1658. Ook de kasteelhoeve stamt uit die tijd.
Typologie tekst:
Van het oorspronkelijke huis is nauwelijks iets bekend. Gezien de tekening vermoedelijk een omgracht huis. Het huidige huis is voor een groot deel omgracht.
(Bouw)fase 2 - 1598 t/m 1658
Typologie
Buitenplaats
Zichtbare toestand:
Intact
(Bouw)fase 3 - 1658 t/m 1812
Typologie
Buitenplaats
Zichtbare toestand:
Intact
In 1812 werd het huis ingrijpend verbouwd en kreeg het grotendeels het huidige uiterlijk. In 1870 werden er neogotische motieven aangebracht op de klassieke gevel, die bij de restauratie van 1976/78 weer verwijderd werden. De portierswoning is van 1870.
(Bouw)fase 4 - 1812 t/m heden
Typologie
Buitenplaats
Zichtbare toestand:
Intact
Bezitgeschiedenis:
In 1392 werd Beeck samen met Stiphout en Aarle als heerlijkheid uitgegeven door de hertog van Brabant. Tot 1643 was de koning van Spanje eigenaar van de heerlijkheid. Philips II verkocht toen de heerlijkheid Beek en Donk aan Jan Baptista van Elen. In 1646 werd Philips, baron van Leefdael, markies van Asten eigenaar, tesamen met Johan Peter, baron van Raesfeldt. Gisbert de Jong kocht de heerlijkheid Beek en Donk in 1745, en het was diens zoon Gerard die de heerlijkheid namens zijn vader verhief, en nogmaals bij diens dood in 1770. Het kasteel is sindsdien is het in bezit van de familie De Jong van Beek en Donk-Lindenbergh gebleven.
