De Haar

Alle plaatjes (31)

Heden ten dage...

Adres Kasteellaan 1
Postcode 3455 RR
Plaats Haarzuilens
Gemeente Utrecht
Provincie Utrecht
Coördinaten RD 127540,459300
Coördinaten WGS84 52.121539,4.986483
Bestemming Recreatie
Toegankelijk Gehele jaar
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens wo 6 augustus 2014
Gezien (12 mnd) 1263
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 

Locatie:

Direct ten westen van het dorp Haarzuilens.
Kastelen in de omgeving

Functies:

zalenverhuur / feesten
zalenverhuur / feesten

museum
museum

restaurant
restaurant

trouwlocatie
trouwlocatie

Over van middeleeuwse toestand:

Op de oorspronkelijke onregelmatige vijfhoek is -met gebruikmaking- van het bestaande muurwerk een geheel nieuw kasteel opgetrokken. Hierbij is aan de buitenzijde de oorspronkelijk aanleg zoveel mogelijk gevolg. De binnenplaats is echter gewijzigd, door deze te overkappen tot een Engelse Hall met ijzeren spanten. Ook het interieur is aangepast met trappen en galerijen zodat men niet van kamer naar kamer hoeft te lopen maar van een gang gebruik kan maken.

Het huidige gebouw is een zeer imposant 'kasteel' compleet met tinnen en transen en straalt een romantische sfeer uit. In 2000 is geconstateerd dat de fundering waarop Cuypers het huidige gebouw op gegrondvest had niet langer het gebouw kan dragen. Dank zij een subsidie van de overheid is het kasteel vanaf 2001 t/m 2011 gerestaureerd.

Geschiedenis

Voldoet aan definitievoldoet

Etymologie:

Bij grondtechnisch onderzoek bleek dat het 14de eeuwse kasteel gebouwd is op een hoger gelegen stroomrug langs een dode arm van de Rijn, dit is een hare. Vandaar de naam De Haar.
(Bouw)fase 1 - 1391 t/m 1482
Typologie Polygonale burcht
Afm. hoofdburcht (m) 35 x 40
Zichtbare toestand: Bevat oude delen
Meerdere grachten: Nee
Materiaal hoofdgebouw: Baksteen
Archeologische vondsten duiden op een motte uit de 12e eeuw.
De oudste vermelding dateert uit 1391, toen Boekel van der Haar door Hendrik van Vianen in achterleen werd begiftigd met 'dat huus ter Haer mitten vrythof ande gerecht, tins ende tiende mit allen sinen toebehoeren'.

In 1300 wordt hij vermeld als bezitter van de gerechten De Haar, Spengen, Kockengen en Breudijk. De oudste vermelding van het kasteel is van 1391. In 1482 werd het kasteel De Haar en Harmelen door de Kabeljauwen verwoest.
(Bouw)fase 2 - 1505 t/m 1892
Typologie Polygonale burcht
Zichtbare toestand: Ruïne
Tussen 1505 en 1550 wordt het kasteel herbouwd. Na 1641 komt het kasteel door vererving in handen van Johan van Renesse van Moermont. Het kasteel raakt in verval..
In 1761 komt het kasteel in handen van Anthony Martinus van Zuylen van Nyevelt.
(Bouw)fase 3 - 1892 t/m heden
Typologie Polygonale burcht
Zichtbare toestand: Bevat oude delen
Meerdere grachten: Nee
Materiaal hoofdgebouw: Baksteen
Tussen 1892 en 1911 wordt het kasteel door Etienne Gustave Frédéric Baron van Zuylen van Nyevelt herbouwd.

Aanval(len) op kasteel

1482 - 1672/73

Bouwgeschiedenis:

Oorspronkelijk een afgevlakte motte (12e eeuw) met voorburcht. Op de hoofdburcht is een keermuur gebouwd. aan het einde van de 13e eeuw is een zwaar uitgevoerde poorttoren aan de noordwestelijk rand gebouwd.
Het 5 -hoekige kasteel is in de 15e eeuw ontstaan. Tijdens de laatste fase van de Hoekse en Kabeljauwse twisten (1481-1483) is het kasteel in 1482 verwoest.

Na de herbouw na 1482 is het kasteel in de 17 en 18e eeuw langzaam vervallen. De ruïne zoals die in de 19e eeuw aanwezig was had opgaande muren tot 20 m. Deze ruïne is op perfecte wijze verwerkt in de totale restauratie van het gebouw door Cuypers. Hoewel de restauratie gebeurt is naar de tekening van Jan de Beyer uit 1744 heeft Cuypers hier en daar zijn fantasie de vrije loop gelaten.

Bezitgeschiedenis:

Werner van de Haar wordt vermeldt in 1368 wanneer hij overlijd en zijn zoon Gijbrecht Boekel van der Haar. Deze was de eerste heer van de Haar waarvan met zekerheid bekend is dat hij op de plaats en welleicht zelfs in de oude kern van het huidige kasteel woonde. In 1391 kreeg hij van Hendrik van Woerden en vander Goye negen hoeve, land, het huis ter Haar, tins en tienden, op het Haarvelt in achterleen. De heren van Woerden hielden op hun beurt het in leen van de bisschop van Utrecht. Met Werner III die kinderloos overleed was het geslacht in de directe mannelijke lijn uitgestorven. Hij werd opgevolgd door zijn zuster Josina, die gehuwd was met Dirk van Zuylen, hij was in het bezit van Zevender. In 1478 aanvaarde hij bovendien het kasteleinschap van het huis te Mijdrecht.
Tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten werd het kasteel belegerd, veroverd en in de as gelegd. In 1506 huwde Steven van Zuylen met Jossina van Assendelft. Bij de opsomming van zijn bezittingen in de huwelijkse voorwaarden, blijkt uit niets dat de Haar een ruïne zou zijn. Het kasteel bestond in ieder geval in 1536, want in dat jaar werd het opgenomen in de eerste lijst van ridderhofsteden.

Archeologisch onderzoek:

In 2008 en 2009 werden aanwijzingen gevonden voor een mottekasteel uit de 12e eeuw.

Verwijzingen

URL Historisch Haar
Wikipedia Haar
Castlephoto Kasteel De Haar
Kastelenlexicon 1951
Rijksmonumentnr 527892
 

Publicaties:

René van der Mark - Haarzuilens - Kasteel De Haar; definitief archeologisch onderzoek naar kasteel De Haar en haar voorgangers, 2013 -- blz 1-192 (met illustratie)

Cor Bouwstra - Tien eeuwen kasteel de Haar; wat een weelde, 2013 -- blz 1-659 (met illustratie)

Rob Gruben - Kastelen: nieuw onderzoek, nieuwe inzichten?, 2012 -- blz 153-154 (met illustratie)

Ben Olde Meierink - Riddertoren : Kasteel De Haar, Haarzuilens, 2007

W. Meulenkamp - De cementrustieke brug van kasteel De Haar, een gemiste kans, 2003 -- blz 8-12

André Viersen - Casco Kasteel De Haar : Pre-restauratief onderzoek, 2003

D.W.J. Kits Nieuwenkamp - Kasteel de Haar, Cuypers en de stijldiscussie, 2002 -- blz 12-19

M.A. Kok - Het herstel van kasteel De Haar te Haarzuilens, 1996 -- blz 42 (met illustratie)

meer...