Het Valkhof / burcht van Barbarossa

Alle plaatjes (7)

Heden ten dage...

Adres Kelfkensbosch
Plaats Nijmegen
Gemeente Nijmegen
Provincie Gelderland
Coördinaten RD 188270,428900
Coördinaten WGS84 51.847819,5.870278
Toegankelijk Gehele jaar
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens do 14 mei 2020
Gezien (12 mnd) 2326
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 
Kastelen in de omgeving

Functies:

monument
monument

Over van middeleeuwse toestand:

De bouwgeschiedenis van de opeenvolgende vormen van bewoning op het Valkhof is een van de best bewaarde geheimen van Nijmegen. Door de continuïteit sinds de prehistorie op een terrein van beperkte omvang heeft iedere tijd er zijn sporen achtergelaten en is er een uiterst complex patroon en een ingewikkelde gelaagdheid in bewoningsresten ontstaan.

Daarbij is de aarde meer dan eens grondig omgewoeld; laatstelijk in de jaren van de afbraak van de burcht, waarbij ook de fundamenten, voor zover ze uit het waardevolle tufsteen bestonden -en dat zijn dus die uit de tijd van vóór de introductie van de baksteen, rond 1300 -, grotendeels zijn uitgebroken. Alleen daar waar ze een grondkerende functie bezitten,moest men ze noodgedwongen laten zitten. Dat is bijvoorbeeld het geval bij het enige restant van een ronde muurtoren uit de twaalfde eeuw, die de statische beveiliging aan de steile noordhelling biedt voor een ander beroemd monument: de lange tijd als 'Karolingisch' betitelde veelhoekige kapel, die kerkelijk gezien was toegewijd aan de H.Nicolaas en de H.Alexius en gebouwd moet zijn na de verwoesting van het koninklijke paleis ('een buitengewoon en onvergelijkelijk bouwwerk')door Godfried,hertog van Neder-Lotharingen, in 1047.
Verder bevindt zich op het Valkhof nog de zogenaamde Barbarossaruïne, het restant van de in 1155 door Frederik Barbarossa ge-of verbouwde paltskapel. In 1797 werd de burcht afgebroken.

Geschiedenis

Voldoet aan definitievoldoet
(Bouw)fase 1 - 1155 t/m 1797
Typologie Versterkte residentie
Afm. hoofdburcht (m) 9 x 18
Zichtbare toestand: Intact
Meerdere grachten: Nee
Materiaal hoofdgebouw: Tufsteen
Bewoond door: Kastelein
Sociale klasse: Hoge adel
Het huidige Valkhof stamt uit de Karolingische tijd (750 – 900). Het is ontstaan als palts (paleis) waar de Duitse keizers zich bij afwisseling ophielden voor de rechtspleging. In 777 wordt het hooggelegen ‘palacium’ voor het eerst in de boeken vermeld. In 881 wordt het door de Noormannen in brand gestoken en vernield. Tijdens de opstand van de hertog van Lotharingen en de graaf van Vlaanderen tegen de Duitse keizer gaat het geheel in 1047 wederom geheel in vlammen op.
In de 12e eeuw realiseert keizer Frederik Barbarossa een uitbreiding van de burcht. De restanten van de destijds gebouwde kapel zijn nog steeds zichtbaar en naar de bouwer vernoemd. Het complex met centraal een machtige toren (47m hoog) werd in de loop van de tijd verschillende keren veranderd. In 1794 wordt de burcht door de Fransen beschoten en daarmee treedt een periode van verval in. De bouwvallige burcht valt aan het eind van de 18e eeuw ten prooi aan de sloophamers en slechts enkele delen bleven tot op de dag van vandaag behouden. Ze bepalen voor een deel het aanzien van de oude stad en getuigen van de rijke perioden die Nijmegen ooit heeft gekend.
(Bouw)fase 2 - 1797 t/m heden
Typologie < Geen >
Zichtbare toestand: Ruïne
Meerdere grachten: Nee
Materiaal hoofdgebouw: Tufsteen

Aanval(len) op kasteel

0881 - 1046/47 - 1572 - 1794

Verwijzingen

Wikipedia Valkhof
Castlephoto Kasteel Het Valkhof
Kastelenlexicon 0395
Rijksmonumentnr 31192
 

Publicaties:

Hein Hundertmark - De aula regia van Karel de Grote, 2020 -- blz 139-154 (met illustratie)

Hein Hundertmark - De Valkhofburcht te Nijmegen, 2020 -- blz 135-153 (met illustratie)

Reinoud Rutte - Stedenatlas Jacob van Deventer; 226 stadsplattegronden uit 1545-1575 - schakels tussen verleden en heden, 2018 -- blz 419 (met illustratie)

Hetty Peterse - Het Valkhof, 2000 jaar geschiedenis, 2014 -- blz 1-268 (met illustratie)

Jorien Jas - Kastelen in Gelderland, 2013 -- blz 377-380 (met illustratie)

Elizabeth den Hartog - Hoe zestig ridders de schilderingen in de Nijmeegse palts bekeken, 2012 -- blz 55-65

Stefan Frankewitz - De Gelderse landsheerlijke burchten van de dertiende tot het eind van de vijftiende eeuw, 2003 -- blz 187-206

P.J. Woltering - Middeleeuwse toestanden, 2002

meer...