Scherpenzeel

Heden ten dage...

Adres Burgemeester Royaardslaan 3
Postcode 3925 GG
Plaats Scherpenzeel
Gemeente Scherpenzeel
Provincie Gelderland
Coördinaten RD 161900,454450
Coördinaten WGS84 52.078,5.48803
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens zo 11 augustus 2013
Gezien (12 mnd) 294
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 
Kastelen in de omgeving

Functies:

zalenverhuur / feesten
zalenverhuur / feesten

trouwlocatie
trouwlocatie

zalenverhuur / vergaderingen
zalenverhuur / vergaderingen

Over van middeleeuwse toestand:

Momenteel een suikertaart in Tudor-stijl.

Geschiedenis

(Bouw)fase 1 - 1370 t/m 16e eeuw, 1e kwart
Typologie Woontoren
Zichtbare toestand: Intact
Begin 16e eeuw werd er aan de westzijde van de woontoren een zaalhuis aangebouwd.
(Bouw)fase 2 - 16e eeuw, 1e kwart t/m 1652
Typologie Rechthoekig kasteel
Zichtbare toestand: Intact
Meerdere grachten: Nee
Materiaal hoofdgebouw: Baksteen
In 1652 lieten Aleyd en Hendrik van Westerholt het kasteel verbouwen. De oorspronkelijke woontoren werd aan beide zijden woonvleugels met trapgevels. De woontoren werd het trappenhuis.
(Bouw)fase 3 - 1652 t/m 1793
Typologie Buitenplaats
Zichtbare toestand: Intact
Meerdere grachten: Nee
Materiaal hoofdgebouw: Baksteen
In 1739 werd Scherpenzeel verbouwd tot een classicistisch gebouw.

Bezitgeschiedenis:

In de 14de eeuw stond er al een versterkt huis. In de achtergevel van het huis, aan de oostzijde, is nog duidelijk de vorm te zien deze oorspronkelijk woontoren of donjon. Zo’n woontoren werd alleen in geval van nood betrokken. In rustige tijden woonde men op de hofstede ernaast.
Scherpenzeel, gelegen op de grens van Gelre en het Sticht, was strategisch gezien een belangrijk punt. Tussen de Hertog van Gelre en de Bisschop van Utrecht waren in die tijd regelmatig strubbelingen. Scherpenzeel was door de eeuwen heen dan weer Utrechts, nu weer Gelders bezit.
Vanaf de dertiende of veertiende eeuw tot 1636 was Scherpenzeel eigendom van de familie Van Scherpenzeel. Van 1636 tot 1793 was de familie Westerholt eigenaar, gevolgd door de families Van Naamen en Royaards tot 1975.

In 1856 kreeg architect S.A. van Lunteren opdracht om van huis en omgeving een buitenplaats te maken. Hij maakte een verbouwingsplan in de Tudor-stijl. Het huis kreeg witgepleisterde muren. Voor de omgeving ontwierp hij een landschapspark met ‘vergezichten’. De doorgaande weg werd hiervoor omgelegd. In het park kwamen een koetshuis, oranjerie (inmiddels afgebroken), moestuin, tuinmanswoning, een ijskelder, en naar het zuiden, aan de Lunterse Beek, een theekoepel. De oorspronkelijke hofstede werd afgebroken en vervangen door de huidige kasteelboerderij Het Dorp.

Huis, koetshuis, poorthuis en park zijn in 1975 door de familie Royaards overgedragen aan de gemeente Scherpenzeel.

Verwijzingen

Wikipedia Scherpenzeel
Castlephoto Kasteel Scherpenzeel
Kastelenlexicon 1381
Rijksmonumentnr 512080
 

Publicaties:

Ester Smit - Van Westerflier tot Grimberg, 2019 -- blz 82-87 (met illustratie)

Jorien Jas - Kastelen in Gelderland, 2013 -- blz 446-448 (met illustratie)

Ronald van Immerseel - Huize Scherpenzeel, 2003 -- blz 24-34

J.C. Klesser - Het Huys Scherpenzeel in de eerste eeuwen, 1997 -- blz 41-44

Hans Louis Janssen - 1000 jaar kastelen in Nederland, 1996

J.J. Jager - Kastelen op de Veluwe : inventarisatie en vergelijking, 1993

F.M. Eliens - Middeleeuwse kastelen van Gelderland, 1984 -- blz 356 (met illustratie)

K.A. Kalkwiek - De hertog en zijn burchten, 1976

meer...