Hernen / Hyrnen
Heden ten dage...
Adres
Dorpsstraat 40
Plaats
Hernen
Gemeente
Wijchen
Provincie
Gelderland
Coördinaten RD
174820,427370
Coördinaten WGS84
51.83465,5.676517
Toegankelijk
Zomerseizoen
Commentaar ?
Datum gegevens
vr 18 december 2020
Gezien (12 mnd)
896
Aanpassingen (>2019):
Locatie:
Aan de westkant van het dorp Hernen.
Functies:
museum
trouwlocatie
Over van middeleeuwse toestand:
Goed bewaarde, omgracht kasteel, bestaande uit 4 woongebouwen in een onregelmatig rechthoek om een binnenplein. Ronde toren en hangtorentjes op 3 hoeken. De donjon op de 4e hoek is in de 19e eeuw afgebroken op het onderstuk na.
Geschiedenis
Voldoet aan definitie
voldoet
Etymologie:
Afgeleid van de naam van de eerste heer Theodericus Dominus de Hernen en zijn nazaten.
Bouwgeschiedenis:
(Bouw)fase 1 - 1350 t/m 1369
Typologie
Woontoren
Zichtbare toestand:
Intact
(Bouw)fase 2 - 1369 t/m 1555
Typologie
Rechthoekig kasteel
Zichtbare toestand:
Intact
In deze periode zijn er verschillende muren en vleugels aangebouwd. Maar ca 1555 was het kasteel het meest compleet.
(Bouw)fase 3 - 1555 t/m 1771
Typologie
Rechthoekig kasteel
Zichtbare toestand:
Intact
Ergens tussen 1740 en 1771 stortte de grote vierkante noodoost toren in.
(Bouw)fase 4 - 1771 t/m heden
Typologie
Rechthoekig kasteel
Zichtbare toestand:
Intact
Bouwgeschiedenis:
Ontstaan uit een vierkante donjon met een aansluitende weermuur, die een onregelmatige vierkant omsloot. De vierkanten toren had muren van 2,60 - 2,80m dik. De toren is mogelijk verzwakt geraakt door het uithakken van muren om meer woonruimte te krijgen. De donjon stond op de zuidoost hoek is in het midden van de 19e eeuw tot halverwege de schietgaten van de kelderverdieping afgebroken.
De open weermuur is 2,50m dik hierop liep men achter een gekanteelde borstwering met schietgaten aan de buitenzijde even uitgekraagd. De zuidelijke en westelijke muur waren massief, met enekel schietgaten in diepe nissen. De noordelijk en oostelijke muur hebben spaarbogen.
Het kasteel is nu grotendeels uit 1555. Twee woongebouwen omsluiten een binnenplaats. Op de noordoost- en de noordwesthoek zijn twee uitgekraagde hangtorens, terwijl op de zuidwesthoek nog een ronde toren voorkomt. Bij de bouw van de woonruimten is de schildmuur overdekt. Een overdekte weergang is een unieke verschijnsel in Nederland.
Bezitgeschiedenis:
In 1247 komt Theodricus Dominus de Hernen voor die een getuigenis aflegt. Mogelijk dat er toen al een huis Hernen bestond. Ook omdat de heren van Hernen als nobilis, hoge adel werden aangeduid.
Willem van Hernen en Agnes hadden dochters. De een getrouwd met Robert van Appeltern en de ander met Otto van Driel. Daarom werd in 1357 de heerlijkheid verdeeld in 1/3 deel voor Alard de zoon van Otto van Driel (inclusief huis) en 2/3 voor de Robert van Appeltern. In 1369 bezat Alard de gehele heerlijkheid als leen van de hertog van Gelre. Alard en zijn zoon Otto ruilden Hernen in 1390 met de Hertog Willem I tegen Niftrik en Vlierden. Willem verpanden het huis daarop aan Arnt van Lyenen. In 1402 werd Herman van Meeckeren ermee beleend. Na zijn dood verefde het op zijn dochter Elizabeth, die gehuwd was met Johan van Wijhe. Het kasteel bleef tot 1646 in het geslacht van Wijhe, waaraan het nu zijn uiterlijk dankt.
Verwijzingen
URL Historisch
Wikipedia
Kastelenlexicon
Rijksmonumentnr
Publicaties:
Debby Aarsman - De bouwgeschiedenis van het , 2020 -- blz 41-64 (met illustratie)
Marieke Knuijt - Hernen, kasteel en omgeving, 2017 -- blz 1-32 (met illustratie)
Ben Olde Meierink - Completeren van het kasteel Hernen, 2016 -- blz 16-19 (met illustratie)
Jorien Jas - Kastelen in Gelderland, 2013 -- blz 492-495 (met illustratie)
W.A. Kattenberg - Over versterkte huizen, hofsteden en lusthoven. Geschiedenis van voorname behuizingen op Wijchens grondgebied vanaf 950 n.C., 2005
Rob Gruben - Viereckige Burgen in den nördlichen Niederlanden. Eine kritische Betrachtung, 2004 -- blz 147-161
J.C. Bierens de Haan - Geldersche kasteelen; tot defensie en eene plaissante wooninge, 2000 -- blz 32 (met illustratie)
meer...
F.M. Eliens - Middeleeuwse kastelen van Gelderland, 1984 -- blz 185 - 190 (met illustratie)
D. Kransberg - Kastelengids van Nederland, 1979 -- blz 40 (met illustratie)
J. van Gelder - Had Hernen vroeger twee kastelen?, 1974 -- blz 13-17
D.J.G. Buurman - Waren er in de veertiende eeuw twee kastelen in Hernen?, 1965
E. Zandstra - Kastelen en huizen in de Betuwe, 1962 -- blz 97 - 97
D.J.G. Buurman - Stichting vrienden der Geldersche kasteelen 1948-1958, 1959 -- blz 12 - 29 (met illustratie)
F. Gorissen - Die Burgen im Reich von Nimwegen, ausserhalb der Stadt Nimwegen, 1959
- Onbekend - Restaureren? Ja! Maar hoe en waarom, 1955 -- blz 28-31 (met illustratie)
W. de Vries - Bijdragen tot de geschiedenis van het rechterlijk bestel in Gelderland, 1954 -- blz 31-56
W. de Vries - Bijdrage tot de geschiedenis van het rechterlijk bestel; De hoge heerlijkheid Hernen, 1954 -- blz 41
H.S. Haasse - Het versterkte huis; kastelen in Nederland, 1952
J. Anspach - De heerlijkheid Hernen, 1877 -- blz 13
A.J. van der Aa - Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, 1839 -- DL.5 465
W.A. van Spaen - Oordeelkundige inleiding tot de historie van Gelderland, IV, 1805 -- blz 104