Ter Horst / Opperhorst

Heden ten dage...

Plaats Rhenen
Gemeente Rhenen
Provincie Utrecht
Coördinaten RD 169458,442438
Coördinaten WGS84 51.970164,5.597628
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens zondag 18 december 2022
Gezien (12 mnd) 282
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 

Locatie:

In de buurtschap Achterberg aan de oostelijke zijde van de Cuneraweg, aan de voet van de Grebbeberg nabij Rhenen. Ten zuiden van de bocht in De Dijk.
Kastelen in de omgeving

Over van middeleeuwse toestand:

In 1942 is het terrein geëgaliseerd.

Geschiedenis

Voldoet aan definitievoldoet

Etymologie:

Horst: Met kreupelhout begroeide hoogte.
(Bouw)fase 1 - 1157 t/m 1528
Typologie Ronde of ovale burcht
Afm. hoofdburcht (m) 40 x 45
Zichtbare toestand: Intact
Materiaal hoofdgebouw: Tufsteen
Bewoond door: Familie
Sociale klasse: Hoge adel
Afmetingen toelichting:
Een grote 12-kantige muur met daarbinnen een toren en een zaal.Bisschop Godfried van Rhenen (1156 - 1178) was de bouwer van kasteel ter Horst. In het midden van de ommuurde structuur bevond zich tot ver in de 16e eeuw een tufsteen donjon.
Bron: [Hermans,2022:77], [Olde Meierink,1995:25]
(Bouw)fase 2 - 1528 t/m heden
Zichtbare toestand: Deels overbouwd

Aanval(len) op kasteel

1163 - 1333 - 1429

Bouwgeschiedenis:

Het oudste kasteel of castrum bestond waarschijnlijk uit een gracht met palissade, waarbinnen een huis heeft gestaan. Die houten versterking werd in 1163 waarschijnlijk in een strijd met Gelre verbrand, waarna de bisschop een nieuwe hoofdburcht in steen liet optrekken. In 1429 en in de 15e eeuw was Ter Horst eerst in handen van Gelre, daarna de bisschop en vervolgens weer in handen van de Hertog. Het deed Ter Horst geen goed; in 1528 begon de afbraak. De tufstenen werden gebruikt voor kasteel Vredenburg in Utrecht.

Bezitgeschiedenis:

De vaste bezetting van het kasteel bestond uit 'borchluden', zij vormden net als Goor en de Nyenborch een soort corporatie.
In 1227 kwam de elect-bisschop Jan van Nassau in de schulden te zitten, zodat hij genoodzaakt was Ter Horst aan zijn zwager Jan van Cuyck te verpanden. Deze droeg Ter Horst op aan graaf Floris V van Holland, die zo het Utrechtse bisdom nog steviger in zijn greep kreeg.
Bisschop Guy (of Gwijde) van Avesnes schonk in 1315 aan de borchluden 6 hoeven weiland en 6 hoeven turfland. Hierdoor ontstond er een nieuwe kleine mark.

Historische betekenis:

Van grote betekenis. Het diende als gevangenis, bestuurcentrum en militaire veste.

Verwijzingen

Wikipedia Horst
Kastelenlexicon 1005
 

Publicaties:

Taco Hermans - Hoogerhorst en Grimmestein, 2022 -- blz 77-84 (met illustratie)

- Onbekend - Ter Horst, 2010 -- blz 12-14 (met illustratie)

Laurens Schoemaker - Tegen de helling van de Heuvelrug, 2007

Th.A.A.M. van Amstel - De heren Van Amstel 1105-1378, 1999

Hans Louis Janssen - 1000 jaar kastelen in Nederland, 1996

Ben Olde Meierink - Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, 1995 -- blz 259

A.J. de Jong - Fundamenten van Kasteel 'De Horst', 1990 -- blz 7

J. Combrink - Kasteel 'De Horst' : de stichting, wat er aan vooraf ging en de gevolgen, 1990 -- blz 2-7

meer...