Brederode

Alle plaatjes (43)

Heden ten dage...

Adres Velserenderlaan 2
Postcode 2082 LA
Plaats Santpoort-Zuid
Gemeente Velsen
Provincie Noord-Holland
Coördinaten RD 103000,493350
Coördinaten WGS84 52.425367,4.622508
Bestemming Recreatie
Toegankelijk Zomerseizoen
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens do 6 juli 2017
Gezien (12 mnd) 1920
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 

Locatie:

Langs de doorgaande heerbaan Haarlem - Alkmaar is op een smalle strook Holland (tussen Wijkermeer en de kust) Brederode gesticht. Tegenwoordig ten westen van Santpoort-zuid.

Het kasteel Brederode is in de middeleeuwen op een uitloper van een standwal gebouwd. De uitloper van de strandwal is zuidwest-noordoost georiënteerd en verdwijnt ter plaatse van de ruïne onder het veen. Het middeleeuwse kasteel is op deze wijze gelegen op een stevige ondergrond en aan drie zijden omgeven door veen.
Kastelen in de omgeving

Functies:

monument
monument

Over van middeleeuwse toestand:

Geconsolideerde ruïne. Bestaande uit de hoofdburcht en de voorburcht. De Noordtoren is hersteld.

Geschiedenis

Voldoet aan definitievoldoet
 

Etymologie:

De naam Brederode zou herleid kunnen worden van 'brede-rode' = breed stuk bosgrond dat gerooid en bewerkt werd, om er bouwland van te maken. De naam rode komt veelvuldig in Kennemerland voor (Berkenrode, Iepenrode, Tetrode, Keggenrode, Boekenrode).

Bouwgeschiedenis:

(Bouw)fase 1 - 1282 t/m 1318
Typologie Woontoren
Afm. hoofdburcht (m) 30 x 36m
Afm. totaal terrein (m): 150 x 75
Afmeting voorburcht (m):20 x 40
Zichtbare toestand: Intact
De oudste delen van kasteel Brederode lijken een vierkante woontoren te zijn. Dit is onzeker.
Bron: Kamphuis en Hermans
(Bouw)fase 2 - 1318 t/m 1426
Typologie Rechthoekig kasteel
Afm. hoofdburcht (m) 38 x 49
Afm. totaal terrein (m): 150 x 75
Afmeting voorburcht (m):20 x 40
Zichtbare toestand: Intact
De bouw van het kasteel zoals de plattegrond aangeeft is ontstaan aan het begin van de 14e eeuw. Brederode is een vierkant kasteel, een nieuw type in die dagen. De invloed van de vierkante kastelen van Floris V en het wooncomfort leiden waarschijnlijk tot deze keuze. In 1351 is het kasteel belegerd door de kabeljauwen tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Hierbij werden blijden en evenhoge ingezet. Daarna hebben de kabeljauwse Kennemers nog het nodige aan verwoesting aangebracht. Na de belegering van 1351 heeft herbouw plaatsgevonden.
Typologie tekst:
Het 14e eeuwse kasteel is een typisch voorbeeld van een vierkant kasteel zoals het Muiderslot.
(Bouw)fase 3 - 1426 t/m 1464
Typologie Rechthoekig kasteel
Afm. hoofdburcht (m) 38 x 49
Afm. totaal terrein (m): 150 x 75
Afmeting voorburcht (m):20 x 40
Zichtbare toestand: Ruïne
In 1426 werd het kasteel belegerd door de Haarlemmers. Het zuidelijke deel van het kasteel werd verwoest. Als gevolg hiervan verhuisde de familie Brederode naar Batestein te Vianen.
Waarschijnlijk werd Brederode deels voor 1464 hersteld. [Allan,2020:114]
(Bouw)fase 4 - 1464 t/m 1491
Typologie Rechthoekig kasteel
Zichtbare toestand: Intact
Het Noordelijk deel werd na 1464 hersteld.De verwoesting hebben veel puin opgeleverd. Hiermee is het noordelijk deel opgevuld en er is een ronde grondkeringsmuur gebouwd. Het kasteel werd herbouwd om te voldoen aan bewoonbaarheid en niet om bij te dragen aan de verdediging. Na 1478 vestigde Jolanda van Lalaing (weduwe van Reinout II) zich weer op het kasteel. In 1491 werd het kasteel geplunderd door Duitse soldaten, het kasteel raakt in verval.
(Bouw)fase 5 - 1491 t/m 1862
Typologie Rechthoekig kasteel
Zichtbare toestand: Ruïne
Na de plunderingen door de Kennemers en de Duitsers is het kasteel verder vervallen. In 1573 werd Brederode opnieuw geplunderd en in brand gestoken door Spaanse troepen. De noordmuur werd opgeblazen en viel in de gracht.
Na 1600 raakt het overbleven deel onder het duinzand.
(Bouw)fase 6 - 1862 t/m heden
Typologie Rechthoekig kasteel
Afm. hoofdburcht (m) 38 x 49
Afm. totaal terrein (m): 150 x 75
Afmeting voorburcht (m):20 x 40
Zichtbare toestand: Ruïne
Mede door toedoen van Victor de Stuers en mr. A.J. Enschedé werd in 1860 de ruïne hersteld en geconsolideerd. Thans een geconsolideerde ruïne.

Bezitgeschiedenis:

Het kasteel is gedurende zijn relatief korte perioden van welstand altijd in het bezit gebleven van de Brederode's.
In 1679 is het kasteel (ruïne) door de dood van Wolfert van Brederode (de laatste uit de mannelijke lijn) aan de staat gekomen.

Historische betekenis:

Kasteel Brederode heeft een belangrijke rol gespeeld in de Hollandse geschiedenis. Dit omdat de Brederode's als drost of dapifer een belangrijke rol in het grafelijk gevolg speelde. Daarnaast heeft de familie Brederode de rol van baljuw in Velsen en omgeving. Ook bezitten de Brederode's uitgebreide gebieden in Holland, de Alblasserwaard, Noordeloos en Dordrecht.
Vooral tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten speelt Reinout van Brederode en het kasteel Brederode een grote rol.

Verwijzingen

URL Commercieel Heerlijkheid Brederode
Wikipedia Brederode
Kastelenlexicon 1469
Rijksmonumentnr 37110
 

Publicaties:

Co Allan - Ruïne van Brederode; Hollands kasteel met een bewogen verleden, 2020 -- blz 1-256 (met illustratie)

Evert van Ginkel - Willem en Hillegonda van Brederode; de edelste adel van Holland, 2019 -- blz 1-23 (met illustratie)

Monica Dütting - Schatrijk, 2019 -- blz 32-41 (met illustratie)

Taco Hermans - Het kasteel Brederode in kort bestek, 2017 -- blz 3-8 (met illustratie)

Jan Suurmond - literatuurlijst over de ruïne van Brederode en de heren van Brederode, 2017 -- blz 82-86

- Redactie - Prenten van de ruïne van Brederode, 2017 -- blz 7-81 (met illustratie)

Rob Gruben - Brederode en de kruislaag, 2016 -- blz 25 (met illustratie)

Carly Misset - Een illustere familie, drie bijzondere monumenten; de Brederodes in Velsen, Vianen, Veenhuizen, 2016 -- blz 1-32 (met illustratie)

meer...