Tongelaar / Tongelarebroke

Alle plaatjes (5)

Heden ten dage...

Adres Tongelaer 12
Plaats Mill
Gemeente Land van Cuijk
Provincie Noord-Brabant
Coördinaten RD 182150,413875
Coördinaten WGS84 51.712869,5.780019
Bestemming Horeca
Toegankelijk Gehele jaar
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens za 6 november 2021
Gezien (12 mnd) 225
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 
Kastelen in de omgeving

Functies:

zalenverhuur / feesten
zalenverhuur / feesten

trouwlocatie
trouwlocatie

zalenverhuur / vergaderingen
zalenverhuur / vergaderingen

Over van middeleeuwse toestand:

Gerestaureerde kasteeltoren uit het begin van de vijftiende eeuw met fraai gotisch boogfries. Oorspronkelijk was dit de poorttoren van een burchtaanleg waarvan de plattegrond nog onbekend is. Aangebouwde vleugels vanaf de achttiende eeuw geven het geheel nu het karakter van een gesloten hoeve. De verdiepingen in de toren waren bewoonbaar. Ondergronds een kleine gevangenis. De muren van dat huis zijn niet erg zwaar geweest, hoogstens 85 cm. Aan de zuidkant van de poorttoren bevond zich een ophaalbrug.
De westvleugel rondom het binnenplein is van eind 18e eeuw en gebouwd in de stijl van een Limburgse boerderij.

In 1964 heeft men bij een gedeeltelijk herstel van het kasteel muurresten van een versterkt huis ontdekt, dat vermoedelijk via een brug was verbonden met het huidige kasteel.

Geschiedenis

Voldoet aan definitievoldoet
 

Bouwgeschiedenis:

(Bouw)fase 1 - 14e eeuw, 4e kwart t/m 18e eeuw, 4e kwart
Typologie Woontoren
Afm. hoofdburcht (m) 6,9 x 8,6
Zichtbare toestand: Intact
(Bouw)fase 2 - 18e eeuw, 4e kwart t/m heden
Typologie Woontoren
Zichtbare toestand: Ruïne

Bezitgeschiedenis:

De heren van Cuijk waren in de tweede helft van de dertiende en in de veertiende eeuw bondgenoten van de hertogen van Brabant, en ze vochten o. m. mee in 1288 in de Slag bij Woeringen tegen Gelre en Keulen. En Grave werd in 1323 door de heer van Cuijk opgedragen aan de Brabantse hertog, die het hem weer in leen terug gaf. In 1347 is er sprake van een ridder Jan van Tongelaer; met wie waarschijnlijk wel een Jan van Cuijk zal zijn bedoeld, immers in 1382 is Willem van Cuijk heer van Tongelaer. Al eerder was de heerlijkkheid Cuijk zelf aan de Brabantse hertog hertog geschonken, die in 1365 beloofde het slot en de heerlijkheid van Boxmeer -ook in dat land van Cuijk gelegen - met van het hertogdom Brabant te vervreemden.
Op het einde van de veertiende eeuw moet de Tongelaer - zoals uit opgravingen in 1964 is gebleken - ook bewoond zijn geweest. In archiefstukken komt het kasteel dan voor als 'Tongelarebroke'en als `palus Tungelare'. Onder het terrein binnen de grachten werden toen gewelven aangetroffen. Op dit kasteel zou in 1377 cen beneficie van St. Catharine gefundeerd zijn, en omstreeks 1400 is er sprake van een kapel van St. Catharine in Tongelaer, tussen 1421 en 1556 ook wel Onze Lieve Vrouwekapel genoemd. Als eerste slotkapelaan is Jan van Malle tilt 1427 bekend.
In 1445 was Cornelis van Merwick heer van Tongelaer en na hem Willem, ambtsman van Kessel. Diens dochter Johanna kreeg het goed na de dood van haar vader in 1513. Zij was gehuwd met Arnt van Bocholt, ambtsman van Grave en van Cuijk. In 1538 erfde Floris van Bocholt het goed, maar de moeder bleef in het genot van het vruchtgebruik, ook van o.m. twee hoeven, die bij het kasteel behoorden. Floris huwde vier keer, eerst met Adriana van Veltbruggen, maar pas bij zijn vierde vrouw zou hij een kind krijgen. Deze, Maria van Bocholt, huwde met Anton van Berchem, heer van Berchem. Hun zoon Henrick, heer van Berchem en Tongelaer, zou in 1614 het kasteel met alle toebehoren erven.

Historische betekenis:

In 1282 droeg Jan I, heer van Cuijck het kasteel Tongelaar als vrijgoed op aan Floris V, graaf van Holland. De graaf had het recht om er krijgsvolk in te kwartieren. Tongelaar was toen een belangrijke vesting.

Verwijzingen

URL Historisch Tongelaar
Wikipedia Tongelaar
Kastelenlexicon 2049
 

Publicaties:

Wies van Leeuwen - De mooiste kastelen en voorname huizen van Noord-Brabant, 2019 -- blz 42-45 (met illustratie)

Taco Hermans - Middeleeuwse woontorens in Nederland : de bouwhistorische benadering van een kasteelvorm, 2016 -- blz 197-199 (met illustratie)

Taco Hermans - Het kasteel Tongelaar; Een imposante laat 14de-eeuwse poorttoren van een herbouwd kasteel, 2009 -- blz 253-275 (met illustratie)

H. Douma - Een paar bijzonderheden omtrent de heren van Kuyc en het landgoed Tongelaar uit de 14e eeuw, 1995 -- blz 41-42

H. Douma - Inventaris van de inboedel van kasteel Tongelaar in 1789, 1995 -- blz 48-53

M. van Boven - Kastelen in Brabant; van burcht tot landhuis, 1982 -- blz 57 (met illustratie)

Anton van Oirschot - Middeleeuwse kastelen van Noord-Brabant : Hun bewoners en bewogen geschiedenis, 1981 -- blz 280 - 283

D. Kransberg - Kastelengids van Nederland, 1979 -- blz 200 (met illustratie)

meer...