Typologie van kastelen

Kastelen zijn op verschillende manieren in te delen:

Naar materiaal, bijvoorbeeld hout, baksteen of natuursteen.
Naar vorm bijvoorbeeld rond, rechthoekig, veelhoekig.
Naar functie. Bijvoorbeeld woonfunctie of militaire functie.
Naar status of jurisdictie bijvoorbeeld vorsten, hoge adel (graaf, hertog), lage adel.
Naar tijd bijvoorbeeld vroege middeleeuwen (330 - 950), hoge middeleeuwen (950 - 1270), late middeleeuwen (1270 - 1500).
Naar ligging; hoogteburchten, waterburchten

Kasteel Bredevoort

Omdat de indeling naar materiaal of ligging in Nederland weinig onderscheidend is (vrijwel alle kastelen uit de late middeleeuwen zijn van baksteen en zijn door water of een gracht omringd), blijven in ieder geval vorm, functie, jurisdictie en chronologie over.

prof H.L. Janssen kiest voor een morfologische indeling (een combinatie van vorm, functie en chronologie).

Ik heb in de kasteelbeschrijvingen voor de middeleeuwse kastelen de onderstaande indeling gevolgd.

Kasteeltype	Status bouwheer	begin periode	einde periode
Ringwalburcht	-	850	1100
Versterkte residenties	Vorsten	1050	1250
Moated site (niet naar Janssen)	lage adel	1275	1425
Motte	lage en hoge adel	1000	1250
Ronde of polygonale burchten	hoge adel	1150	1350
Rechthoekige (vierhoekige ) burcht	hoge adel	Vanaf 1275
Zaaltoren	lage adel	1250	1350
woontorens	lage adel	1225	1500

loevestein

Bronnen:

H.L. Janssen - Het kasteel centraal, 1992
H.L. Janssen e.a. - 1000 jaar kastelen in Nederland, 1996
Paul E. van Reijen - Middeleeuwse kastelen in Nederland, 3^e druk 1974
F. Verhaeghe - Moated sites in Flanders (in Liber Castellorum)