De Burcht / Addingaborg / De Burcht / Wedde

Alle plaatjes (4)

Heden ten dage...

Adres Hoofdweg 7
Plaats Wedde
Gemeente Westerwolde
Provincie Groningen
Coördinaten RD 268000,565850
Coördinaten WGS84 53.067219,7.072575
Toegankelijk Op aanvraag
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens do 7 januari 2021
Gezien (12 mnd) 494
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 

Locatie:

Ten zuidwesten van het dorp.
Kastelen in de omgeving

Functies:

zalenverhuur / feesten
zalenverhuur / feesten

trouwlocatie
trouwlocatie

zalenverhuur / vergaderingen
zalenverhuur / vergaderingen

verzorgend / medisch
verzorgend / medisch

Over van middeleeuwse toestand:

Aldus dateert het Huis te Wedde in zijn huidige vorm van 1959 toen het na de restauratie in gebruik werd genomen als zetel van het Waterschap Westerwolde.
In 1977 nam de Streekraad Oost-Groningen intrek in het Huis te Wedde. Sindsdien vervult het een bureaufunctie ten dienste van 9 samenwerkende gemeenten in Oost-Groningen.
Sinds 1990 is het Huis te Wedde eigendom van de Gemeente Bellingwedde.
Het Huis te Wedde is niet voor publiek opengesteld.

Geschiedenis

Voldoet aan definitievoldoet
 

Etymologie:

De naam dateert uit een tijdperk waarin plaggenhutten regel waren en met een stenen huis (ook wel steenhuis, steinhaus of stins genoemd) meestal een versterking werd bedoeld.

Bouwgeschiedenis:

(Bouw)fase 1 - 1365 t/m 1460
Typologie Woontoren
Afm. hoofdburcht (m) 8,5 x 10,5
Zichtbare toestand: Intact
De toren is gebouwd ca.1360; de ommuring toegevoegd ca.1460, maar onvoltooid tijdens een verwoesting in 1478 door de Groningers.

Bron: [kransberg,1979:17]
(Bouw)fase 2 - 1460 t/m 1486
Typologie < Geen >
Zichtbare toestand: Ruïne
Pas in 1486 mocht Hayo het huis herbouwen.

(Bouw)fase 3 - 1486 t/m 1529
Typologie Rechthoekig kasteel
Zichtbare toestand: Intact
In 1529 werd Burcht of De Weddeborg bezet door de Munstersen. De vrouwe riep de hulp in van de Hertog van Gelre, die Berend van Hackfort stuurde. Met een list wist Berend de Munstersen het kasteel uit te jagen. Hij dreigde te schieten maar had alleen namaak houten kanonnen. Daarna begon Berend direct het huis te versterken met een ringmuur met op de hoeken bastions.
(Bouw)fase 4 - 1529 t/m heden
Typologie Rechthoekig kasteel
Zichtbare toestand: Intact
In 1803 kwam een nieuwe rechterlijke organisatie tot stand waarbij de rechtspraak over Wedde en Westerwoldingerland werd gesteld onder een baljuw. de laatste baljuw, mr. W. de Sitter, naast de rechtspraak ook met de inning van de belastingen belast, verliet in 1818 Het Huis te Wedde. Daarmee was een einde gekomen aan het feodale tijdperk en de rol die de Wedderborg daarin had gespeeld.

Inmiddels was het Huis danig vervallen. de vele veroveringen en bezettingen hadden van de eerdere verdedigende functie al weinig overgelaten; in het midden van de 18e eeuw was ook het laatste bastion afgebroken.

Bezitgeschiedenis:

Het Huis te Wedde verrees als een onderkomen van de Addinga's tussen 1362 en 1370. Van daaruit voerden ze een zodanig bewind dat Westerwolde in opstand kwam.

In 1478 werd met hulp van de stad Groningen en de Ommelanden het kasteel verwoest. Van de bisschop van Munster mocht het kasteel pas in 1486 worden herbouwd door Haye Addinga.
In 1530 werd het kasteeltje veroverd door Berend van Hackfort, in opdracht van de hertog van Gelre.

Uit dank daarvoor werd Hackfort benoemd tot Drost, naast het beheer over Westerwolde ook belast met de rechtspraak.
Van Hackfort begon met een ingrijpende versterking. Een ringmuur met vier bastions werd aangelegd alsmede een poortgebouw met gevangenen cellen.
Om aan bouwmateriaal te komen werd zelfs de kerktoren van Vlagtwedde afgebroken.

Veel tijd om het af te werken was van Hackfort niet gegund. Reeds in 1536 werd het huis veroverd door troepen van keizer Karel V en werden Huis en gebied (Heerlijkheid) in leen gegeven aan de veroveraar, George Schenck van Toutenburg.

Aan deze leenman herinnert nog het wapen dat in de toren is ingemetseld.

In de burcht te Wedde werd eeuwenlang recht gesproken. De ter dood veroordeelden werden naar de plaats van terechtstelling, de "Giezelbaarg" even buiten Wedde gelegen, afgevoerd en terechtgesteld.
Schenck van Toutenburg zette de bouw voort.

Dat was ook het geval toen in 1561 Huis en goed overgingen in handen van Johan de Ligne, graaf van Aremberg (1525-1568).

In 1568 werd de bouw kortstondig onderbroken toen het kasteel werd ingenomen door de graven van Nassau bij het begin van de 80-jarige oorlog.
Bij de daarop volgende slag bij Heiligerlee*) sneuvelden zowel Johan de Ligne aan de Spaanse kant als graaf Adolf van Nassau aan de 'staatse', terwijl Willem Lodewijk van Nassau bij het begin van de 80-jarige oorlog geen kans zag het Huis lang in bezit te houden omdat hij geen geld meer had voor een huurleger.

Het verhaal gaat dat Adolf van Nassau opgebaard werd in Wedde.

Historische betekenis:

Wedde was strategisch gezien een belangrijke plaats omdat het lag op de handelsroute van de stad Groningen naar het Duitse Lingen en Westfalen.

Verwijzingen

URL Historisch Burcht
Castlephoto Wedderborg
Kastelenlexicon 0896
 

Publicaties:

Taco Hermans - Middeleeuwse woontorens in Nederland : de bouwhistorische benadering van een kasteelvorm, 2016 -- blz 220-221 (met illustratie)

Taco Hermans - Woontorens in Nederland; bouwhistorische gids voor middeleeuwse woontorens, 2015 -- blz 224-227 (met illustratie)

Hans Louis Janssen - 1000 jaar kastelen in Nederland, 1996

D. Kransberg - Kastelengids van Nederland, 1979 -- blz 17 (met illustratie)

S.J. van der Molen - Stinzen, Borgen en havezathen van het Noordererf, 1978 -- blz 76 - 77 (met illustratie)

K.A. Kalkwiek - De hertog en zijn burchten, 1976 -- blz 135

Paul van Reijen - Middeleeuwse kastelen in Nederland, 1976 -- blz 134 (met illustratie)

- ANWB redaktie gidsen - Kastelen in Nederland, 1971 -- blz 35 - 36

meer...