Hattem / Dikke Tinne

Alle plaatjes (6)

Heden ten dage...

Plaats Hattem
Gemeente Hattem
Provincie Gelderland
Coördinaten RD 201450,498650
Coördinaten WGS84 52.473536,6.069439
Toegankelijk Gehele jaar
Commentaar ? Uw opmerkingen
Datum gegevens wo 7 april 2021
Gezien (12 mnd) 516
Aanpassingen (>2019): Gewijzigd
 
Kastelen in de omgeving

Functies:

monument
monument

Over van middeleeuwse toestand:

Deels geconsolideerd.

Geschiedenis

Voldoet aan definitievoldoet
 

Bouwgeschiedenis:

(Bouw)fase 1 - 14e eeuw, 1e kwart t/m 1778
Typologie Rechthoekig kasteel
Afm. hoofdburcht (m) 30 x 10
Zichtbare toestand: Intact
In 1307 was het nog maar een kleine gebouw, wat in handen was van de Johannieterorde.
Het kasteel in Hattem is het enige goede voorbeeld van grote torens met nauwelijks kwetsbare muren. Andere voorbeelden zijn Nunney in Engeland en Rambures in Frankrijk.
De twee dikste torens hadden een doorsnede van 24m en 7m dikke muren.
In 1778 is de ruïne van de Dikke Tinne gesloopt met het doel de grote hoeveelheid stenen te verkopen
(Bouw)fase 2 - 1778 t/m heden
Typologie < Geen >
Zichtbare toestand: Ruïne

Bezitgeschiedenis:

Het huis wordt voor het eerst genoemd op 19 September 1361, toen Agnes, de weduwe van Johan van Buchorst, verklaarde verzoend te zijn met Eduard, hertog van Gelre . In dit stuk wordt tevens gesproken van de schade, die eertijds dit huis berokkend had, wat betekent dat dit huis reeds eerder bestond. Verder is bekend, dat 10 November 1400 Katharina van Beieren, echtgenote van hertog Willem I, stierf. Zijn lijk werd op 25 „van den eersten Soemermaend" 1401 van den burcht uit door haar hovelingen en juffrouwen naar Monnikhuizen overgebracht. Later heeft hertog Reinald IV dit huis versterkt, dikwijls logeerde hij hier met zijn gezin [Hoefer, 1904].

Historische betekenis:

In de veertiende eeuw liet de hertog aan de rand van zijn grensvesting Hattem voor zichzelf een kasteel bouwen, wat in 1404 werd gemoderniseerd. Deze modernisering behelsde in ieder geval twee torens met een diameter van 21 meter een muurdikte van zes tot zeven meter die qua afmetingen uniek in Nederland waren. Het kasteel werd later met recht "De Dikke Tinne" genoemd. Regelmatig woonde de hertog hier met zijn hofhouding.

Archeologisch onderzoek:

Halbertsma 1983:
Tijdens het onderzoek kon de fundering van de noordelijke der beide zwaarste torens grotendeels worden blootgelegd, alsmede een gedeelte van de aansluitende binnenplaats en de aanzet van de tegenover gelegen andere zware toren. De middellijn der voeting van de onderzochte toren bedroeg 23 meter, de muurdikte circa 7,25 meter.
In het opgaande werk was een waterput uitgespaard welke tot in de puinlaag onder de fundering reikte. De binnenplaats
tussen de vier torens besloeg een rechthoek van ca. 9,5 bij 41 meter.
Van de brug tussen de noordelijkste der beide kleinste torens en de kademuur langs de Adelaarshoek bleken enkele paalstompen in de grachtbodem bewaard te zijn gebleven. Een volledige opgraving van het kasteel lag niet in de bedoeling en zou, afgezien daarvan, ook moeilijk te verwezenlijken zijn geweest wegens de huidige bebouwing ter plaatse van deze hertogelijke dwangburcht.

Verwijzingen

Castlephoto Kasteel Hattem
Kastelenlexicon 1285
Rijksmonumentnr 20934
 

Publicaties:

Johan Oosterman - Maria van Gelre 1380-1429; sporen in het landschap, 2018 -- blz 89-96 (met illustratie)

Reinoud Rutte - Stedenatlas Jacob van Deventer; 226 stadsplattegronden uit 1545-1575 - schakels tussen verleden en heden, 2018 -- blz 429 (met illustratie)

Jorien Jas - Kastelen in Gelderland, 2013 -- blz 258-259 (met illustratie)

Stefan Frankewitz - De Gelderse landsheerlijke burchten van de dertiende tot het eind van de vijftiende eeuw, 2003 -- blz 187-206

Eveline Steen - Opkomst en ondergang van de Dikke Tinne, 2003 -- blz 1-111 (met illustratie)

Hans Louis Janssen - 1000 jaar kastelen in Nederland, 1996 -- blz 64 (met illustratie)

J.J. Jager - Kastelen op de Veluwe : inventarisatie en vergelijking, 1993

R. van Noort - Archeologisch onderzoek naar de "Tinne" te Hattem, 1989 -- blz 81-85 (met illustratie)

meer...